Öğretmen Tipleri

Otoriter Öğretmen

Otoritenin hakim olduğu, hissedildiği bir yönetim anlayışıdır. Güce dayanan ilke ve kuralların uygulanmasıyla oluşur. Sınıftaki tüm güç öğretmenin elindedir. Verdiği buyrukların, öğrencileri tarafından koşulsuz yerine getirilmesini ister. Sınıfın sıkı bir şekilde denetlenip kontrol edilmesi gerektiğini, sınıfın bazı şeyleri yapması için zorlanması gerektiğini düşünür. Ceza sistemini etkili olarak kullanır.

Sınıftaki öğrencilerin görüşlerini almaz. Bu yönetimden öğrencilerin nasıl etkileneceklerini önemsemez. Bu durumda öğrencilerde öğretmen ve okula karşı düşmanlık havası ortaya çıkar. Böyle öğrenciler yerini ve fırsatını bulduklarında intikamlarını almak isterler. Öğrencilerde güvensizlik, güçsüzlük, görevden kaçma gibi olumsuz davranışlar ortaya çıkar. Öğrenciler öğretmeni kızdırmak için yapılmamış yarım işler bırakırlar. Ödevler yarımdır ya da hiç yapılmamıştır. Derslere geç kalma olabilir. Okul eşyalarına zarar verebilirler. Otoriter sınıf yöneticilerinin kendine özgü emirleri öğrenciler arasında alay konusu olabilir. Bu yapıya yatkın olan öğrencilerde öğretmene karşı çok kötü davranışlar oluşur; çünkü emir vermeyi seven bir öğrenci sınıfta da olsa öğretmenin emirlerini yerine getirmez. Bu durum sınıfta öğretmenin etkinliğini ortadan kaldırabilir.

Aslında otoriter bir okul yöneticisinin ve sınıf yöneticisinin olduğu okullarda öğretmen ve idare arasında çatışmalar gizliden gizliye alevlenmiştir.

Koruyucu Öğretmen

Öğretmenin sınıfta bulunan bireyleri korumaya çalıştığı bir yönetim şeklidir. Öğrencilerin kendilerini rahat hissetmelerini sağlamak amaçlanır. Bu sayede öğrenci kendini daha kolay derslerine verecektir diye düşünülür. Öğrencilerin her durumda korunup gözetilmeleri esas alınır. Kendisinin korunduğunu, ihtiyaçlarının karşılandığını düşünen öğrencinin yaptığı işten tatmin olması hedeflenir.

Destekçi Öğretmen

Bu yönetim tarzında öğretmen, önderdir. Öğrenciler öğretmen tarafından, değer yargıları, çalışma azimleri, geçmiş sınıflardaki durumları ve beklentileri göz önünde bulundurularak desteklenir. Her öğrenci aynı oranda desteklenmeyebilir. Sadece çalışmak isteyenler ve idealist olarak görülen öğrenciler desteklenir. Bu yönetim biçiminde öğrencilerin sınıfta etkin olması, sorumluluk almaları, öğrenmeye istekli olmaları, eğitim öğretime katılmak istedikleri, işbirliğine yatkın oldukları düşünülür. Bu yönetim şeklinden, gerçekten istekli ve çalışmak isteyen öğrenciler çok başarılı olabilir.

Birlikçi Öğretmen

Takım çalışması sistemine dayanır. Her öğrenciye önce “takım ruhu” verilir. Bu çalışma sisteminde öğrenciye çalışma şartlarının neler olduğu, nasıl çalışılması gerektiği öğretilir. Bunlar sağlandıktan sonra öğretmen sınıftaki öğrencilerin kendi kendilerini yönetmelerine ve denetlemelerine müsaade eder. Öğretmen için asıl başarı bireysel başarı değil, kitlesel başarıdır. Bu yolla öğrencilerin öğrenme azmine ve isteğine kavuşacakları düşünülür. Bu yönetim tarzına göre sınıf gezileri, birlikte ders çalışma, ödevleri birlikte yapma önemlidir.

Serbest Öğretmen

Sınıfta kendileri çok serbest olduğu gibi öğrencilerini de çok serbest bırakan bir öğretmen tipidir. Öğrencilerine emir ve direktif vermez. Öğretmen kendisine laf getirmemesi şartıyla öğrencilerini kendi istekleri doğrultusunda serbest bırakır. Sınıftakilerin kendi kendilerini yönetmelerini, problemlerini kendilerinin çözmesini bekler. Öğretmen, kendisinden yardım istendiğinde ve sorulduğunda tavsiyede bulunur. Varsa okulun kaynaklarını, araç gereçlerini temin etmeye çalışır.

Böyle bir sınıf yönetim tarzını benimsemenin bazı sebepleri vardır: Her şeyden önce bunu genellikle mesleğinden sıkılan, ortamını beğenmeyen, çalıştığı kuruma yabancılaşan, şartlarını beğenmeyen, tatmin olmayan öğretmenler “bana ne” mantığı ile yapabilirler. Çok az da olsa bazı öğretmenler buna inandıkları için serbest olmayı tercih ederler.
Bu tür öğretmenlerin sınıflarından çok nadir de olsa “lider” öğrenci çıkabilir. Ama genel itibariyle böyle sınıflarda kaos vardır. Öğrenciler şaşkındırlar. Öğrencilerde bunalım ve stres olduğu gibi, başarısızlık ve derse ilgisizlik vardır.

Demokratik Öğretmen

Demokratik sınıf yöneticileri sınıflarındaki öğrencilerinin eğitim ihtiyaçlarını karşılarlar. Sınıfın amacına ulaşması için gerekli düzenlemeleri yaparlar. Öğrencilere hatalarını düzeltme şansı verirler. Öğrencilerin kendilerine olan güvenleri gelişir. Bireylerin üreticilikleri gelişir. Demokratik öğretmen, sorumlulukları paylaştırır. Öğrencileri hiçbir durumda eleştirmez.